– Jesteśmy otwarci na zmiany mające ochronić polski przemysł cementowy i wzmocnić go w takim wymiarze, aby był konkurencyjny – powiedział Michał Jaros, Wiceminister Rozwoju i Technologii podczas debaty, która 23 stycznia 2025 r. odbyła się w Centrum Prasowym PAP. Debata odbyła się po prezentacji raportu przygotowanego przez EY Polska pt. „Wpływ przemysłu cementowego na gospodarkę Polski”.
Gospodarzem debaty było Stowarzyszenie Producentów Cementu. W debacie wzięli udział:
– Michał Jaros, Wiceminister Rozwoju i Technologii
– Krzysztof Kieres, Przewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu
– Andrzej Reclik, Członek Zarządu Stowarzyszenia Producentów Cementu, Prezes Zarządu i Dyrektor Generalny Heildelberg Materials Polska
– Piotr Dybka, EY Polska
– Łukasz Gryń, Wójt Gminy Nowiny
– Piotr Ślęzak, Burmistrz Miasta i Gminy Ożarów
Debatę prowadził Zbigniew Pilch, Dyrektor ds. Marketingu i Public Affairs Stowarzyszenia Producentów Cementu
– Powodem naszego spotkania jest prezentacja Raportu pt. „Wpływ przemysłu cementowego na gospodarkę Polski”. Spotkanie odbywa się pod tytułem „Przemysł cementowy buduje Polską gospodarkę”. Chcemy porozmawiać jaką rolę w gospodarce krajowej pełni przemysł cementowy. Chcemy porozmawiać też o dobrym sąsiedztwie zakładów w samorządach, ale także przyszłości, co nas czeka w najbliższym czasie, o wpływie polityki klimatycznej na przemysł cementowy czy o zagrożeniach związanych z importem cementu spoza UE – rozpoczął spotkanie Zbigniew Pilch, Dyrektor ds. Marketingu i Public Affairs Stowarzyszenia Producentów Cementu.
STRATEGICZNY SEKTOR CEMENTOWY
Zdaniem Michała Jarosa, Wiceministra Rozwoju i Technologii sektor cementowy ma strategiczne znaczenie zarówno dla gospodarki Unii Europejskiej, jak i dla gospodarek lokalnych.
– Cementownie w Polsce przeszły na przestrzeni lat transformację stając się najnowocześniejszymi w Europie, a zrealizowane inwestycje przyczyniły się znacznie do ograniczenia ich oddziaływania na środowisko. Rząd Polski zdaje sobie sprawę, że głównym wyzwaniem stojącym przed przemysłem cementowym jest utrzymanie konkurencyjności przy jednoczesnej realizacji ambitnych celów klimatycznych ujętych chociażby w pakiecie Fit for 55, w szczególności w zakresie redukcji emisji dwutlenku węgla oraz zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii – mówił Michał Jaros. – W Europie nie sposób jest konkurować z krajami, które wykorzystują tańsze zasoby energetyczne, niekiedy bez należytej dbałości o środowisko. Mówił o tym wczoraj [22 stycznia 2025 r. – przyp. red.] pan premier Donald Tusk. Polska na forum UE zabiega o ochronę polskiego rynku. Przedstawiciele polskiego rządu pracują w różnych gremiach unijnych podkreślając konieczność zachowania konkurencyjności europejskiego przemysłu, w tym również przemysłu cementowego. Polski rząd negocjuje jak najlepsze warunki w zakresie unijnej polityki handlowej, klimatycznej, a także włącza się w dyskusję nad nowymi wytycznymi w zakresie pomocy państwa w kontekście systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Aby objąć sektor cementowy taką pomocą konieczne jest wsparcie ze strony innych krajów członkowskich, w których działają koncerny cementowe. To też jest zadanie dla państwa, żeby w krajach członkowskich przy wsparciu europejskiego Stowarzyszenia Producentów Cementu nastąpiły zmiany polityki europejskiej w tym obszarze. Polska sprawuje obecnie prezydencję w UE. Polityka przemysłowa należy do obszarów szczególnego zainteresowania naszego kraju. Polska będzie proponowała ukierunkowanie prac polityki przemysłowej w ramach rady ochrony konkurencyjności wokół następujących zagadnień: zróżnicowanie uwarunkowania przemysłu w państwach członkowskich – neutralność jest kluczem do sukcesu zielonej transformacji przemysłowej, ceny energii – za konieczne uznaje się zmodyfikowanie regulacji w zakresie rynku energii oraz jej wytwarzania, tak aby zapewnić mechanizmy zabezpieczające przemysł przed nagłymi wahaniami cen energii i uprawnień do emisji dwutlenku węgla. Unia Europejska powinna zapewnić rygorystyczne i dobrze funkcjonujące kontrole towarów trafiających na rynki europejskie na swoich granicach zewnętrznych. Handlowe instrumenty obronne. Nad tym pakietem pracujemy też w Ministerstwie Rozwoju i Technologii.
Dialog z przemysłem jest bardzo istotny. Jesteśmy otwarci na zmiany mające ochronić polski przemysł cementowy i wzmocnić go w takim wymiarze, by był konkurencyjny – zakończył Wiceminister Michał Jaros.
MOMENT KRYTYCZNY DLA BRANŻY
– Nie ma budownictwa bez cementu – mówił Andrzej Reclik, Członek Zarządu SPC i Prezes Zarządu Heidelberg Materials Polska, podkreślając wartość dodaną obu tych sektorów, która przekracza 300 mld zł.
Dodał, iż branża cementowa powinna być traktowana jako strategiczna.
– Przed naszą gospodarką stoi bowiem ogromne wyzwanie, związane z transformacją energetyczną – w tym budową elektrowni atomowej. Rosną także wydatki na zbrojenia, co wiąże się z kolejnymi nakładami inwestycyjnymi – tłumaczył Andrzej Reclik.
Kolejnym wyzwaniem są ceny energii, które Polska ma jedne z najwyższych w UE. Równocześnie import cementu spoza Unii Europejskiej powoduje zachwianie konkurencji i jest sprzeczny z ideą Zielonego Ładu poprzez „przenoszenie” emisji tam, gdzie nie jest ona kontrolowana i ograniczana.
– W 2034 zabraknie darmowych uprawnień do emisji. Jeżeli do tego roku nie pojawi się rozwiązanie dla przemysłu w zakresie transportu i magazynowania CO2, będzie to moment krytyczny. Wówczas stracimy konkurencyjność wobec innych krajów UE, gdzie ten temat będzie rozwiązany – mówił prezes Andrzej Reclik. Podkreślił, iż nikt nie zainwestuje w wychwyt CO2, nie wiedząc co później z nim zrobić. Samo przygotowanie infrastruktury może zająć 8-10 lat. Branża cementowa jest gotowa wychwycić CO2, w UE jest przygotowywanych 14 takich projektów, ale wychwyconą emisję trzeba przetransportować, co znacznie przekracza możliwości jednego sektora.
ZAGROŻENIE ZE WSCHODU
Jako sektor cementowy mierzymy się z lawinowo rosnącym importem spoza UE, w tym z Ukrainy – komentował Przewodniczący SPC, Krzysztof Kieres. Bilans 2024 to 652 tys. ton cementu z Ukrainy, a prognozy na 2025 mówią o ponad milionie ton, co odpowiada produkcji średniej wielkości cementowni w Polsce. Zagrożeniem jest także import klinkieru i cementu statkami z Turcji, Egiptu, Maroka, co wiąże się ze śladem węglowym szacowanym na 15-25% większy.
Krzysztof Kieres dodał, iż konkurencja musi się odbywać na porównywalnych zasadach. Na forum krajowym i Unii Europejskiej branża postuluje o ograniczenie importu cementu z Ukrainy. Jest to możliwe na poziomie umowy handlowej UE z Ukrainą lub na poziomie krajowym poprzez wprowadzenie kontyngentów ilościowych.
SILNA CEMENTOWNIA TO SILNA GMINA
Z raportu EY Polska wynika także, że najwyższe wartości dodane branża cementowa przynosi w regionach, gdzie zlokalizowane są zakłady cementowe, czyli w województwach: świętokrzyskim (1,2 mld PLN), opolskim (748 mln PLN), śląskim (667 mln PLN), kujawsko-pomorskim (463 mln PLN) i łódzkim (461 mln PLN).
W województwie świętokrzyskim działają 3 cementownie, które odpowiadają za 35% krajowej produkcji, stąd też obawy – wynikające z wpływu importu na konkurencyjność sektora.
Łukasz Gryń, Wójt Gminy Nowiny na terenie której działa cementownia, mówił o roli zakładu dla lokalnej gospodarki. Jest ona największym płatnikiem podatku w gminie , firmy kooperujące z cementownią to ok. 1200 miejsc pracy, a na przestrzeni lat widać transformację, jaką przeszedł przemysł cementowy. Jednak sektor musi się mierzyć z szeregiem obciążeń, takich jak regulacje klimatyczne oraz nieuczciwa konkurencja spoza UE – to zagrożenie ze wschodu.
– Silna cementownia to silna gmina – dodał Piotr Ślęzak, Burmistrz Miasta i Gminy Ożarów, wskazując trzy główne obszary wpływu cementowni na funkcjonowanie samorządu: zapewnianie miejsc pracy, zasilanie budżetu gminy oraz wsparcie w działaniach kulturalnych i sportowych.
