Dlaczego warto budować drogi betonowe? Jak budować drogi betonowe? Odpowiedzi na te pytania można uzyskać podczas Międzynarodowych Targów Budownictwa Drogowego „Autostrada-Polska”, które jutro zaczynają się w Kielcach. Stowarzyszenie Producentów Cementu zaprasza do hali A na stoisko nr 24 w dniach 14 – 16 maja 2008 r.

Dlaczego drogi betonowe?

Od wielu lat obserwujemy w Polsce bardzo dynamiczny wzrost ruchu samochodowego. W ciągu ostatnich dziesięciu lat na drogach  międzynarodowych średni ruch dobowy wzrósł dwukrotnie, z 6000 do 12.000 pojazdów/dobę. Są również odcinki, na których natężenie ruchu znacznie przekracza poziom 20 tys. pojazdów/dobę.

Podstawowa sieć dróg ulega szybkiej degradacji, jest wręcz rozjeżdżana przez kolumny często przeciążonych samochodów ciężarowych. Coraz bardziej odczuwalny jest brak dróg dwujezdniowych.

Nawierzchnie bitumiczne nie są już w stanie przenosić tak dużych obciążeń i szybko ulegają skoleinowaniu.

Lekarstwem na coraz większe obciążenie polskich dróg mogą być nawierzchnie betonowe.

Na świecie 3-6% sieci drogowej posiada nawierzchnie betonowe. Przekładając tę statystykę na nasz kraj, to około 10.000 km dróg powinno otrzymać również takie nawierzchnie. Dotyczy to w sposób szczególny autostrad i dróg ekspresowych, których wysoka trwałość nawierzchni ma fundamentalne znaczenie.

Zrozumienie problematyki budowy trwałych nawierzchni autostradowych widać wyraźnie u naszych sąsiadów.

W Niemczech w latach 70. stosunek wybudowanych nawierzchni betonowych do asfaltowych wynosił 30:70, w latach 80. – 40:60, w 90. – 50:50, a obecnie 62:38.

Podobnie wygląda sytuacja w Republice Czeskiej, gdzie około 65% nowych autostrad ma nawierzchnie betonowe.

Również w innych krajach europejskich udział dróg betonowych jest wysoki, np. w Belgii 60% dróg wiejskich ma nawierzchnię betonową, a autostrady betonowe stanowią 40%, w Wielkiej Brytanii i Austrii udział dróg betonowych przekracza 50%.

Za betonem przemawia wiele aspektów

Wiele aspektów przemawia za tym właśnie wyborem rodzaju nawierzchni.

Najważniejsze zalety nawierzchni betonowych to:

–          większa trwałość

–          brak zjawiska koleinowania

–          większe bezpieczeństwo

–          niższy koszt eksploatacji

–          dostępność krajowych surowców

–          możliwość recyklingu

–          zapewnienie niższego poziomu hałasu.

Trwałość nawierzchni betonowych (wydłużony okres pomiędzy remontami) jest przeciętnie 2,5÷3,5 razy większa niż asfaltowych. Przy zastosowaniu nowych technologii betonu wysokowytrzymałościowego można osiągnąć nawet ok. 7 razy większą trwałość. Z danych  niemieckich wynika, że po 23 latach użytkowania tylko 5% nawierzchni betonowych wymaga napraw. Dla nawierzchni asfaltowych wskaźnik ten wynosi od 80 do 100%.

Niezwykle istotną cechą jest brak zjawiska koleinowania, zapewniony dzięki takim właściwościom, jak odporność na czynniki atmosferyczne (wysoka temperatura, zamarzanie/odmarzanie), a także ze względu na odporność nawet na bardzo wysokie obciążenia osi. Przy  nowoczesnych rozwiązaniach gwarantowana jest nawet 30-40-letnia żywotność, nawet przy obciążeniach 13 ton/oś.

Nawierzchnie betonowe dają większe bezpieczeństwo użytkowania, są jasne i dobrze widoczne, co jest szczególnie ważne w złych warunkach atmosferycznych. Bardzo ważną zaletą jest ich duża przyczepność. Niemieckie badania wykazały, że wskaźnik  „wypadkowości” na autostradach betonowych jest o ok. 32% niższy od wskaźnika stwierdzanego na nawierzchniach asfaltowych.

Nieznacznie wyższy koszt budowy betonowych dróg jest bardzo szybko rekompensowany przez niski koszt późniejszego ich utrzymania. Oblicza się, że już w przypadku obciążenia ruchem na poziomie 20 tys. pojazdów na dzień zdecydowanie opłaca się budować nawierzchnie betonowe. Należy jednak pamiętać, że wielokrotnie już na etapie inwestycji nawierzchnia betonowa jest tańsza.

Co ciekawe, nowe rozwiązania nawierzchni betonowych wykazują nawet niższy poziom hałasu niż autostrady asfaltowe (argument głośności jest często podnoszony przez przeciwników betonu).

Istnieje możliwość całkowitego i bezpiecznego recyklingu betonu. Odpady bitumiczne są trudne do powtórnego wykorzystania – zawierają szkodliwe związki węglowodorów aromatycznych.

Ponadto z punktu widzenia zapewnienia surowców do budowy dróg należy pamiętać, że Polska dysponuje wszystkimi surowcami (cement, kruszywa) niezbędnymi do wykonania dobrych, sztywnych nawierzchni betonowych. To z polskich cementów i kruszyw wykonano znaczną część sieci autostrad na terenach byłej NRD.

Nie ma natomiast polskich asfaltów w ilościach gwarantujących odpowiednią jakość nawierzchni (import jest w tym wypadku konieczny).

Nasze pierwsze doświadczenia

Liczne zalety nawierzchni betonowych sprawiły, że również w Polsce drogi betonowe zaczynają odgrywać poważną rolę. W roku 2006 przekazano do eksploatacji autostradę betonową A4 na odcinku 92 km pomiędzy Wrocławiem a Krzywą. Z początkiem 2007 roku rozpoczęła się budowa kolejnego odcinka autostrady A4 w technologii betonowej (Zgorzelec – Krzyżowa) o długości 51,3 km.

Kolejnym przykładem budowy dróg z nawierzchnią betonową jest modernizacja dwujezdniowej drogi krajowej nr 8 Warszawa – Katowice na 12-km odcinku, pomiędzy miejscowościami Polichno i Wolbórz. Alternatywna technologia betonowa okazała się zdecydowanie tańsza od pierwotnie zakładanej technologii asfaltowej.

Doświadczenia ostatniego okresu pokazują, że w Polsce betonowe drogi coraz częściej budowane są przez samorządy lokalne w różnych regionach kraju. Pierwsze pozytywne doświadczenia mają już 20 lat i dotyczą około 50 km dróg lokalnych zbudowanych w rejonie Zamościa i Hrubieszowa.

Intensywny rozwój technologii gminnych dróg betonowych rozpoczął się w 1997 roku w Małopolsce, w okolicach Nowego Sącza, gdzie wybudowano blisko 170 km.

W kolejnych latach wybudowano nowe odcinki w innych województwach: łódzkim, mazowieckim, świętokrzyskim, lubelskim, podkarpackim i opolskim.

W roku 2006 powstały kolejne drogi betonowe. Pierwsza z nich, o długości przekraczającej 5 km, została wybudowana w województwie opolskim, w miejscowości Ujazd. Druga droga betonowa, której długość również przekraczała 5 km, powstała w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim – w miejscowości Gliniany.

Sprawdzone w Europie – stosowane w Polsce

Nowoczesnym rozwiązaniem stosowanym do wzmacniania istniejących nawierzchni bitumicznych jest technologia „whitetoppingu”. Technologia ta stosowana jest w przypadku silnie skoleinowanych nawierzchni bitumicznych, których deformacja nastąpiła w wyniku ruchu pojazdów ciężkich (obciążenie przekraczające 10 ton na oś). Whitetopping nie wymaga rozbiórki konstrukcji nawierzchni i polega na ułożeniu warstwy betonowej na uprzednio wyrównanej nawierzchni bitumicznej.

Technologia whitetoppingu jest szczególnie popularna w Belgii, gdzie znalazła uznanie jako szybka metoda zwiększenia nośności istniejących nawierzchni drogowych.

Polskim przykładem wykorzystania technologii nakładek betonowych jest droga krajowa nr 81, przechodząca przez teren miasta Żory na Górnym Śląsku. Doświadczenia władz miejskich z eksploatacji wyremontowanych nawierzchni bitumicznych wskazywały, że nawierzchnie te ulegają szybkiej degradacji związanej z ciężkim ruchem, jaki odbywa się na tej drodze. W celu uzyskania wysokiej trwałości nawierzchni zastosowano technologię whitetoppingu, która umożliwi eksploatację przez co najmniej 30 lat.

Powyższe przykłady zagraniczne i doświadczenia krajowe potwierdzają tezę, że nawierzchnie betonowe są dobrą alternatywą dla nawierzchni asfaltowych na autostradach i lokalnych drogach gminnych.

Co się opłaca?

W celu porównania kosztów budowy nawierzchni drogowych podatnych (asfaltowych) i sztywnych (betonowych) Stowarzyszenie Producentów Cementu dokonało analizy porównawczej wykonania nawierzchni drogowych dla kategorii ruchu od KR1 (ruch lekki) do KR6 (ruch ciężki) wraz z uwzględnieniem różnych rozwiązań konstrukcyjnych.

Porównania kosztów budowy nowych nawierzchni drogowych w technologii asfaltowej i betonowej wskazują, że w przypadku kategorii ruchu KR1 ceny budowy nawierzchni betonowych są nieznacznie wyższe od nawierzchni asfaltowych.

Dla kategorii ruchu KR2 koszty budowy są porównywalne, a począwszy od kategorii ruchu KR3 nawierzchnie betonowe są zdecydowanie najtańszym rozwiązaniem konstrukcyjnym.

Potwierdzeniem powyższych wyliczeń kosztorysowych są rzeczywiste koszty budowy nawierzchni betonowej w gminie Ujazd z roku 2006. W przeliczeniu na powierzchnię 1 m² nawierzchni betonowej cena wyniosła 95,45 PLN, dla porównania cena nawierzchni asfaltowej (również w gminie Ujazd), która eksploatowana jest w tych samych warunkach, wyniosła 91,83 PLN. W obu przypadkach koszty budowy są porównywalne, z tą różnicą, że wykonawca udzielił gwarancji 10 lat dla nawierzchni betonowej, natomiast dla nawierzchni asfaltowej okres gwarancyjny wynosi 5 lat.

Kontakt dla prasy:

Piotr Piestrzyński, tel. 601 091-172, piestrzynski@venainfo.pl